Geschiedenis Operatie Market Garden

Dag 1 – 17 September 1944

Iets na de middag, vlogen de eerste geallieerde vliegtuigen het luchtruim van Nederland binnen. Direct nadat zij de grens waren overgestoken werden zij begroet door Duitse luchtdoel geschut. Toch wisten de meeste vliegtuigen hun bestemmingen te bereiken: Eindhoven, Grave, Nijmegen en Arnhem. Het was immers de bedoeling om zo snel mogelijk de 3 grote rivieren van Nederland te veroveren.

Vlak voor de parachutisten de brug bij Son kunnen veroveren wordt deze door de Duitsers vernietigd, hierdoor lukt het niet om die dag nog Eindhoven te bevrijden. Bij het maken van de plannen hadden de Amerikanen rekening gehouden met deze mogelijkheid en daarom werd ook geprobeerd om de brug bij Best te veroveren. Een versterkt peloton weet de brug wel te bereiken maar niet te veroveren en al snel zijn ze afgesneden van de rest van de divisie.

Bij Eerde en Veghel springen de mannen van het 501ste Parachustisten Regiment, het 2e? en 3e bataljon springen nabij ons basecamp! Zij hebben als doel om de vier bruggen over de Aa en de Zuid Willemsvaart te veroveren. Dit gebeurt zonder al te veel problemen.

Grave

De Maasbrug bij Grave was aan het einde van de dag al ongeschonden in handen van de geallieerden.

Nijmegen

Bij Nijmegen wisten ze de brug over de Maas snel te veroveren en ook valt één van de bruggen over het Maas-Waal kanaal in geallieerde handen. Echter, door gebrekkige communicatie start de aanval op de Waalbrug bij Nijmegen pas tegen zonsondergang, tegen die tijd hebben de Duitsers de verdediging bij de brug op orde en de eerste poging wordt afgeslagen.

Arnhem

Bij Arnhem gingen er dingen goed, maar ook dingen fout. De radioapparatuur deed het niet goed en er kon geen contact worden gelegd met bataljons in de buurt. De spoorbrug bij Oosterbeek kon niet op tijd veroverd worden en de voor de Duitsers de springladingen lieten afgaan. Wel slaagt het tweede bataljon onder Lt Kolonel Frost erin om de noordelijke oprit van de verkeersbrug te veroveren.

De grondtroepen breken uit hun bruggenhoofd over het Maas-Schelde kanaal maar komen door zware Duitse tegenstand niet verder dan Valkenswaard. Aangezien Eindhoven nog niet door de 101st Airborne ingenomen is besluit men die avond halt te houden.

Dag 2 – 18 September 1944

Eindhoven

De dag dat Eindhoven bevrijd werd. De grondtroepen rukken op vanuit Valkenswaard en de parachutisten maakten in de namiddag contact in het centrum. Vervolgens proberen militairen de brug bij Son te herstellen, zodat de grondtroepen door kunnen stoten naar Nijmegen. Vanuit het noorden begonnen de Duitsers met aanvallen op Veghel.

Die ochtend trachten de Amerikanen opnieuw de brug bij Best te veroveren, echter de Duitsers voeren verse troepen aan die vanuit Best de aanval openen richting Son. Wat begon op de 17e begon als een aanval met één compagnie breid zich steeds verder uit. Aan het einde van de dat zijn twee bataljons parachutisten en twee bataljon zojuist gearriveerde zweefvliegtroepen in gevecht met de almaar sterker wordende Duitsers. De brug bij Best wordt die middag opgeblazen, dit nieuws bereikt de rest van de divisie echter niet. Bij de brug is het peloton nog steeds afgesneden en regelmatig vallen de Duitsers aan.

Nijmegen

Rondom Groesbeek, een dorpje naast Nijmegen, werd er zwaar gevochten met de Duitsers, die tijdelijk de landingsterreinen weten te veroveren. Omdat deze later die dag nodig zijn voor het landen van versterkingen worden alle troepen uit Nijmegen teruggetrokken, de bruggen aldaar blijven in Duitse handen.

Arnhem

In Arnhem trachten de troepen van de 1ste Airborne divisie door te stoten naar hun ingesloten 2e bataljon bij de brug. De Duitsers weten echter elke doorbraak te frustreren en de brug wordt niet bereikt. Bij de brug weten de mannen een Duitse verkenningseenheid te vernietigen die via de brug naar het noorden willen rijden.

Dag 3 – 19 September 1944

Nijmegen

Een dag die start met positieve berichten: de brug in Son is gerepareerd en via Veghel en Grave wordt Nijmegen aan het begin van de middag bereikt. Een eerste gecombineerde aanval van Britse tanks en Amerikaanse parachutisten op de bruggen in Nijmegen wordt door de Duitsers afgeslagen. De Nederlandse verzetsheld Jan van Hoof komt bij de gevechten om het leven.

Best

Bij Best bereiken de gevechten een climax, in één laatste poging gooien de Duitsers alles wat ze hebben in de strijd en de Amerikanen weten deze aanval slechts met de grootste moeite tot staan te brengen. Bij de brug wordt het afgesneden peloton onder de voet gelopen, Soldaat Joe Mann werpt zich tijdens deze aanval op een Duitse granaat en komt daarbij om het leven. Hij zal hiervoor later postuum de Medal of Honor, de hoogste Amerikaanse onderscheiding voor dapperheid, uitgereikt krijgen.

Nu zijn het de Amerikanen die in de tegenaanval gaan. Aangezien de brug bij Son gerepareerd is krijgen ze en sectie tanks ter ondersteuning en bij het horen van deze voertuigen verliezen vele Duitsers de moed om nog te vechten, maar anderen verzetten zich tot de dood. Vele honderden worden die dag krijgsgevangene gemaakt de linie bij Best is daarna niet meer in gevaar.

Aan het einde van de middag voeren de Duitser een tegenaanval uit op de brug bij Son, enkele Panther tanks weten de brug tot op 100 meter te naderen. Een munitietruck op de brug wordt getroffen en voor het eerst is de corridor geblokkeerd. Uiteindelijk weten de Amerikanen twee van de tanks te vernietigen waarna de rest zich terugtrekt.

Die avond wordt Eindhoven gebombardeerd, 227 burgers komen om het leven. Daarnaast worden talrijke Britse voertuigen met voorraden, munitie en brandstof vernietigd.

Arnhem

In Arnhem wordt de laatste poging om de brug te bereiken in een gezamenlijke aanval van meerdere bataljons door de Duitsers in bloed gesmoord. Aan het einde van deze dag zijn er van de 10.000 soldaten die op zondag geland zijn nog slechts 3.500 over en die trekken zich terug op Oosterbeek. Daar versterken ze huizen en worden loopgraven en schuttersputten gegraven, men hoopt dat de grondtroepen spoedig zullen arriveren.

De troepen die een dag eerder bij de Ginkelse Heide zijn geland proberen door een Duitse linie te breken en zo Arnhem te bereiken. Met zeer zware verliezen worden ze tegen gehouden waarna de Duitsers in de tegenaanval gaan. Tijdens deze aanval landen er een aantal zweefvliegtuigen van de 1ste Poolse Parachutisten Brigade, vrijwel alle wapens en voorraden gaan verloren. Er is nu nog maar één route open richting Oosterbeek en de Duitsers doen hun uiterste best om ook deze af te snijden. Het lukt slechts een klein deel van de troepen om Oosterbeek te bereiken. Bij de achterhoede gevechten om deze route open te houden komt Lionel Queripel om het leven, voor zijn acties die dag krijgt hij postuum het Victoria Cross uitgereikt.

Bij de brug weten de parachutisten nog dapper stand te houden maar de Duitsers beschieten raam voor raam, verdieping voor verdieping de huizen in puin zodat er niets meer te verdedigen valt. Omliggende huizen worden in brand gezet en het gebied rondom de brug brand in zijn geheel af.

Volgens het oorspronkelijke plan worden in de middag voorraden afgeworpen boven landingszone V. De Duitsers hebben inmiddels een grote hoeveelheid luchtdoel geschut aangevoerd en weten vele vliegtuigen te raken. Een van deze vliegtuigen wordt bestuurd door David Lord, met een branden vleugel vliegt hij een extra keer over de landingszone aangezien nog niet alle voorraden gedropt waren. Het vliegtuig stort kort daarop neer en David Lord krijgt postuum het Victoria Cross uitgereikt. Extra wrang is het feit dat landingszone V nooit in handen van de Britten is geweest, alle voorraden vallen in handen van de Duitsers.

Dag 4 – 20 September 1944

Eindhoven

Tussen Eindhoven en Son proberen de Duitsers in de ochtend de corridor naar het noorden te doorbreken. Het lukt ze echter niet om de weg te bereiken maar door accuraat tank vuur weten ze het verkeer enkele uren tot stilstand te brengen. Ten weten van Veghel weten de Amerikanen een grote groep Duitsers gevangen te nemen in wat later bekend is geworden als de “stoffer en blik” actie.

Nijmegen

In Nijmegen weten de geallieerden eindelijk de brug in Nijmegen te veroveren. In kleine bootjes voeren de geallieerden de Waal over om de brug vanaf de andere kant te veroveren. Doordat het lang duurde voor de brug daadwerkelijk in handen van de geallieerde was, konden zij niet direct door stoten naar Arnhem. Tegelijkertijd voeren de Duitsers een zware aanval uit op Beek, Groesbeek en Mook. De Amerikanen, met Britse ondersteuning, weten maar net stand te houden.

Arnhem

In Oosterbeek proberen de Duitsers de nieuw gevormde perimeten in tweeën te splitsen maar met een uiterste krachtinspanning worden de Duitsers teruggedreven. Bij een tank aanval nabij de Rijn weet John Baskeyfield met een anti tank kanon meerdere tanks te vernietigen maar komt hierbij om het leven. Zijn lichaam is tot op heden nog niet gevonden, postuum kreeg hij het Victoria Cross uitgereikt.

Helaas verliezen de Britten de controle over de Westerbouwing, een belangrijke heuvel aan de noordoever van de Rijn. Vanaf deze heuvel kunnen de Duitsers het oversteken van de Rijn zeer bemoeilijken of zelfs tegenhouden. De veerpont aan de voet van deze heuvel, die eerder nog gebruikt door een aantal Jeeps die met een zweefvliegtuig per ongeluk in de Betuwe zijn geland breekt los en drijft af.

Bij de brug worden de puinhopen die eerst statige huizen waren door de “Rode Duivels” nog steeds verdedigd. Ammunitie, water, drinken en medische voorraden zijn nagenoeg uitgeput en het is duidelijk dat ze het niet lang meer vol kunnen houden. De Duitsers proberen een viaduct net voor de brug met explosieven te vernietigen en John Grayburn gaat deze tot twee keer toe in het volle zicht van de Duitsers onschadelijk maken. Bij de tweede poging komt hij om het leven, voor deze en zijn eerdere acties krijgt hij postuum het Victoria Cross uitgereikt.

Dag 5 – 21 September 1944

Veghel

De 101st Airborne probeert de “Veger en Blik” actie van de dag ervoor te herhalen maar dan op grotere schaal. Van twee kanten wordt Schijndel aangevallen en kort bevrijd, het doel is om de troepen tussen Schijndel en de corridor te omcirkelen en gevangen te nemen. Dit lukt echter maar ten dele en door deze aanval blijft slechts één bataljon achter om Veghel te verdedigen.

Nijmegen

Eindelijk gaat de aanval op Arnhem van start, helaas niet bij het eerste licht maar pas in de middag. Het lukt de Britten niet om snel versterkingen aan te voeren vanuit Belgie, de verkeer op de corridor is al meerdere keren tot stilstand gekomen. De aanval begint goed maar bij Elst weten de Duitsers tot staan te brengen. Arnhem wordt ook deze dag niet bereikt.

Vanuit Oosterhout vallen de Duitsers met Tiger tanks en infanterie aan richting de bruggen bij Nijmegen. Deze aanval wordt tot staan gebracht, Soldaat Towle van de 82ste Airborne lukt het om twee tanks te raken met een bazooka waarna deze zich terugtrekken. Hij komt bij deze actie om het leven en krijgt hier later voor de Medal of Honor.

Arnhem

Bij Arnhem is de strijd om de brug ten einde gekomen, in de ochtend zijn er nog slechts enkele huizen die in handen zijn van de parachutisten en deze worden weldra tot overgave gedwongen. In Oosterbeek proberen de Duitsers de perimeter van de Rijn af te snijden maar ook deze aanval wordt tot staan gebracht. Voor het eerst lukt het om een rechtstreekse radio verbinding te openen tussen de troepen bij Nijmegen en Oosterbeek. De verbindingssectie van de Airborne artillerie lukt het om contact te maken met een batterij bij Nijmegen. Voor het eerst sinds de landingen krijgen de grondtroepen informatie over de situatie rondom Arnhem. Vanaf dit moment geeft de artillerie van de grondtroepen vuursteun waardoor de perimeter in stand gehouden kan worden.

Bij Driel land een deel van de 1ste Poolse Parachutisten brigade. Oorspronkelijk hadden ze op 19 september aan de zuidkant van de brug bij Arnhem moeten landen echter door slecht weer is deze operatie steeds uitgesteld. Ook op deze dag zit het niet mee en een deel van de vliegtuigen keert om vanwege slecht weer. Na een landing onder Duits vuur spoeden de Polen zich naar de Rijn om daar met de veerpont de oversteek te maken. Echter van de veerpont is geen spoor te bekennen en ze worden al snel onder vuur genomen door Duitsers op de Westerbouwing. Die nacht lukt het een 50 tal Polen om in rubber bootjes de rivier over te steken en de perimeter te versterken.

Dag 6 – 22 September 1944

Veghel

Vanuit het noord oosten vallen Duitse tanks en infanterie de corridor aan tussen Veghel en Uden. Het lukt ze om deze te doorsnijden waarna Veghel aangevallen wordt. Aangezien een deel van de Amerikanen nog in Schijndel is lukt het pas op het laatste moment om deze aanval tot staan te brengen. De corridor is echter dicht en ondanks verwoede pogingen lukt het niet om deze op de 22ste weer te openen.

Nijmegen

Een nieuwe aanval op Arnhem wordt tot staan gebracht bij Oosterhout maar in de avond lukt het een eenheid om via achterafwegen Driel te bereiken, daarmee is eindelijk de Rijn bereikt.

Oosterbeek

De Duitse aanvallen op de perimeter gaan onverminderd en door gebrek aan manschappen slinkt de perimeter aanzienlijk. De Duitsers veranderen langzaam van tactiek en proberen nu met zware artillerie beschietingen en lokale tank / infanterie aanvallen de Britten tot overgave te krijgen. De Duitsers hebben hun handen vol aan de gevechten in de Betuwe en willen voorkomen dat de brug bij Arnhem alsnog in handen van de Geallieerden valt.

Dag 7 – 23 September 1944

Doordat een deel van de grondtroepen vanuit Nijmegen naar Veghel terug rijdt en daar helpt bij het heropenen van de corridor kan het verkeer naar het noorden weer op gang komen. Echter doordat deze grondtroepen bij Veghel moesten opdraven konden ze niet ingezet worden in de aanval op Arnhem die daardoor maar weinig progressie maakt.

Bij Oosterbeek lukt het niet om grote aantallen Poolse soldaten de Rijn over te krijgen, onder zwaar Duits vuur vallen vele slachtoffers. Ook een poging om met een DUKW amfibie voertuig gevuld met voorraden de Rijn over te steken mislukt als het van de weg afglijd en vast komt te zitten.

De Duitsers dwingen de Arnhemse burgerbevolking hun stad te verlaten en beginnen daarna met een systematische plundering van alle huizen, kantoren en fabrieken.

Nijmegen

De 82ste Airborne krijgt eindelijk versterking als de gliders met daarin de zweefvliegtroepen kunnen landen.

Dag 8 – 24 September 1944

In de ochtend openen de Duitsers een nieuwe aanval op de corridor, dit keer ten zuiden van Veghel bij de Koevering. Bij Eerde worden de zandduinen bezet maar door taaie weerstand van de Amerikanen kunnen ze het dorp niet veroveren, later die dag worden ze in man tegen man gevechten weer uit de duinen verdreven.

Een deel van de Duitse aanvalsmacht rijdt daarom om Eerde heen en weet de corridor te bereiken. Een paar honderd Duitsers ondersteund door Jagdpanthers weet de corridor te blokkeren en alles wat ze tegen komen aan voertuigen aan puin te schieten. Toevallig arriveert net een Britse Tankeenheid bij Sint Oedenrode en, samen met de aanwezige Amerikanen gaan ze direct in de tegenaanval maar het lukt ze niet om de corridor te heropenen.

Het is ook de dag dat besloten werd om de operatie Market Garden te beëindigen en de overgebleven troepen te evacueren. Men had er geen vertrouwen meer in dat het goed zou komen, het opnieuw doorsnijden van de corridor is de druppel.

Bij Oosterbeek gaan de gevechten onverminderd door, zware beschietingen en sluipschutters maken elke beweging onmogelijk. De laatste Victoria Cross wordt in deze gevechten verdient door Robert Cain die tussen 20 en 25 September meerdere tanks, waaronder 4 Tigers, weet uit te schakelen en voor de verdediging van onschatbare waarde is. Hij is de enige ontvanger die de slag overleeft.

In de avond worden de soldaten van de 4th Dorsets de Rijn over gezet met als doel om de Westerbouwing te veroveren. Deze aanval wordt gelanceerd terwijl de beslissing tot evacueren als is genomen en de troepen worden opgeofferd in een gebaar van goede wil.

Dag 9 – 25 September 1944

Bij Veghel worden verwoede pogingen gedaan om de corridor weer te heropenen maar de Duitsers weten van geen wijken en de weg blijft helemaal afgesloten.

In de avond start bij Oosterbeek de evacuatie, de gewonden en verzorgers blijven achter en worden waar mogelijk in de linie gezet om de illusie te wekken dat de perimeter nog volledig bemand is. Ook blijven er daarom verbindingstroepen achter die de radio’s bedienen. De rest van de soldaten binden lappen stof om hun laarzen en lopen zo stil as mogelijk richting de Rijn. Daar worden ze opgewacht door Canadese Genisten die ze met boten de Rijn over varen. De Duitsers ontdekken al snel dat er iets gaande is bij de rivier en openen het vuur. Bij het ochtendgloren moet de evacuatie gestaakt worden en is de operatie voorbij.

Dag 10 – 26 September 1944

In totaal is het gelukt om 2163 man te evacueren naar de zuidoever van de Rijn, nog eens 250 man zouden een aantal dagen later volgen, met hulp van Nederlanders. De Duitsers treffen een vrijwel verlaten Oosterbeek aan en de achtergebleven soldaten worden krijgsgevangen gemaakt.

Bij Veghel weet men de corridor te heropenen, in de nacht hebben de Duitsers zich terug getrokken op Schijndel. Het duurt nog uren voordat het verkeer weer op gang kan komen, vele mijnen moeten geruimd worden.

In 2019 werd OMG mogelijk gemaakt door: